Afgestudeerd en werkeloos, beschouwen Merel en Sander de toekomst in onzekere tijden. Is de situatie hopeloos of schijnt er een lichtpuntje in de diepte van Het Zwarte Gat?
door Merel en Sander.
Merel: Volgende week studeer ik af. Wat een moment zou moeten zijn van uitgelaten gejuich, gevoelens van trot, verlossing en overdadig plezier, wordt overschaduwd door een vraag die mij constant gesteld wordt.
Nadat ik mijn scriptie ein-de-lijk had ingeleverd, na een intense periode van stress en slapeloze nachten, leek mij een beetje relaxen wel op zijn plaats. Als ik heerlijk een wijntje drink op mijn hervonden vrijheid, kijkt een vriend mij opeens indringend aan. Hij heeft me eerst uitgebreid gefeliciteerd en mijn vreugde gedeeld. Nu staat zijn gezicht echter serieus, bijna triest, en vraagt hij: “Mag ik je dé volgende vraag stellen?” Naïef als ik ben en geen idee heb wat ‘dé volgende vraag’ zou zijn, is mijn antwoord positief. Hij schuift ongemakkelijk heen en weer op zijn stoel en durft me niet aan te kijken als de noodlottige woorden over zijn lippen rollen: “wat nu?”.
Als ik vertel dat ik net ben afgestudeerd, kijken mensen vaak alsof ze een zure appel hebben gegeten. Ze krimpen helemaal ineen als het ook nog eens antropologie blijkt te zijn waaraan ik mijn kostbare studiejaren heb besteed. Lieve mede alumni, het zijn zeker geen beste tijden. We hebben studieschulden die de pan uitrijzen en inspirerende banen, of überhaupt banen, zijn schaars. Onze regering is de werkvoorziening aan het afbreken en de mogelijkheden tot het volgen van verder onderwijs worden ingeperkt. Ook als je je toch onder de gelukkigen bevindt die een baan weten te bemachtigen, zal je contract nooit langer zijn dan een aantal maanden. Bovendien is onze regering bezig om de mogelijkheid tot ontslag te versoepelen en rechten van werknemers in te perken want, zoals zij weten, het is crisis en dan moet iedereen toch wat inleveren? Onzekerheid lijkt ons nieuwe levensmotto. De mensen om ons heen zien ons al aan de rand staan, een voetje eroverheen, ze zien ons bijna vallen, in dat diepe, Zwarte Gat. De kranten omschrijven ons als generatie 0, als de generatie van werkelozen en uitzichtlozen.
Ik denk echter dat mensen ons de verkeerde vraag stellen: ze kunnen beter vragen “wat nu niet?”. Algemene kennis vertelt ons dat mensen op hun creatiefst zijn als ze in een hoekje worden gedrukt. In plaats van in Het Zwarte Gat te gaan zitten, zullen we het besmeuren met kleuren en eruit klauteren. We zullen ons organiseren en degene die dit zwarte gat hebben gecreëerd verantwoordelijk houden. Het zal niet gemakkelijk zijn. Ik heb er zin, wat jij Sander?
Sander: Nadat ik een paar weken geleden ben afgestudeerd, ben ik nu mijn huur bij elkaar aan het sprokkelen via uitzendklussen en probeer ik tussendoor een baan te vinden. Maar beide zijn zeldzaam, ik heb nog het geluk dat ik mijn huur kan betalen met een paar dagen werk en dat de rest van mijn kosten ook laag zijn. Maar wat te doen? Ik wil niet zielig in een hoek gaan zitten en kijken wat de toekomst brengt, ik heb niet gestudeerd om af te wachten, ik wil er wat van maken!
Maar hoe dan? Als de mogelijkheden voor een baan ons ontnomen worden, zullen we erachter komen dat we een hoop kunnen, ook zonder baan. Begin een coöperatief, bouw je eigen groentetuin of organiseer buurtprojecten! Dit zal moeilijk zijn, dit zal zwaar zijn, maar zoals je zegt zal dit onze creativiteit stimuleren. We zullen elkaar moeten helpen, onze vaardigheden moeten delen en samen werken aan een toekomst zoals wij die voor ons zien.
Misschien is de term generatie 0 nog niet zo negatief, is het de indicatie van een nieuw begin. Het begin van zelforganisatie, van bewustwording, van verandering. We laten ons niet tegenhouden door 3% regels, tijdelijk en flexibel werk en langer doorwerken. Nee, we gaan onze tijd, kennis en creativiteit gebruiken om naar de fundamenten van onze samenleving te kijken en deze te veranderen waar nodig.
We moeten samen laten zien dat we niets zomaar accepteren, dat diegene die ons iets afpakt op weerstand kan rekenen en dat we ons onafhankelijk kunnen organiseren. Misschien moeten we deze zomer beginnen, we hebben toch tijd zat.
Pingback: Krantje Boord Juni 2012 net uit! | Nieuws | Kritische Studenten Utrecht
Beste Sander, Heleen en andere afstudeerders,
Ik zal het niet te lang maken, maar ik wilde toch even reageren op jullie, vooral omdat ik jou, tesamen met een aantal anderen van de KSU, ken als een oprecht iemand, die het beste wil, niet alleen voor zichzelf maar ook voor anderen, die in de verdrukking zijn of dreigen te gekomen.
Ik dacht eerst een emailtje te sturen, omdat het voor mij geen noodzaak bestaat om alles via de openbaarheid aan iemand kenbaar te maken die ik ken.
Het is de huidige economische crisis zorgt ervoor dat steeds meer studenten, zowel van hogescholen en universiteiten, na hun studie een precaire (flexibel, zzp’er, kortverbander, enzovoort) slechtbetaalde baan terechtkomen of helemaal geen baan kunnen vinden. Dit is een nare en een nogal uitzichtloze situatie waar jullie voor komen te staan, omdat de huidige crisis niet als bij toverslag opgelost is. De huidige crisis los je niet op door gelijke inkomens (basisinkomen), meer controle op de banken, of neutralisering van de markt te bewerkstelligen. Deze keer kent de crisis (die in wezen een sociale crisis is) een ongekende diepgang en is hij van een kwalitatief totaal ander niveau dan alle voorgaande crises, die zich sinds de jaren 1960 hebben voorgedaan.
Wat te doen in een situatie die zich in die vorm aan je opdringt? Natuurlijk moet ieder van jullie vechten voor jullie inkomen. Je moet een minimum van bestaansmogelijkheden zien te verwerven. Maar vergeet daarnaast niet dat je niet de enige ben, en dat je deel uitmaakt van een hele laag in de maatschappij, wier toekomst samenvalt en er net zo uitziet als die van de arbeiders, die net zo hard van hun inkomen worden beroofd: schoonmakers, werkers bij het openbaar vervoer, de werkers bij ViVa!Zorggroep, andere werkers in de verzorging, enzovoort
Natuurlijk moeten “samen laten zien dat we niets zomaar accepteren, dat diegene die ons iets afpakt op weerstand kan rekenen en dat we ons onafhankelijk kunnen organiseren.” Wat dat betreft kan ik me wel vinden in de passage waarin Sander stelt “Misschien is de term generatie 0 nog niet zo negatief, is het de indicatie van een nieuw begin. Het begin van zelforganisatie, van bewustwording,van verandering. We laten ons niet tegenhouden door 3% regels, tijdelijk en flexibel werk en langer doorwerken. Nee, we gaan onze tijd, kennis en creativiteit gebruiken om naar de fundamenten van onze samenleving te kijken en deze te veranderen waar nodig is.”
Voor mij betekent dat echter niet dat jullie je moeten gaan opwerpen als de “redder” van anderen, hoe nobel dat ook klinkt, maar jezelf moet (leren) zien als iemand wier situatie net zo uitzichtloos dreigt te worden als die van het grootste deel van de rest van de werkers in Nederland al het geval is. Het mooie sprookje dat er een bevoorrecht deel van de arbeidersklasse zou bestaan met een eigen huis, een mooie auto voor de deur, een werkster begint, voorzover het niet al niet gebeurd is, met de maatregelen van de huidige regering hard af te brokkelen. Een steeds groter deel van werkers leeft op een minimumbestaan of zelfs zwaar op de pof (met geleend geld) en begint dit door de gevolgen van crisis steeds meer als een uitzichtloze situatie te ervaren.
De strijd tegen de aanvallen op de bestaansvoorwaarden verloopt in de huidige periode echter niet vanzelf: in tegenstelling tot bijvoorbeeld de jaren 1980 ontbreekt het de arbeidersklasse nu nog aan voldoende zelfvertrouwen en (h)erkenning van de eigen identiteit als klasse. Aan de andere kant is de inzet ook geen kattepis: als de strijd eenmaal zelfstandig (Het begin van zelforganisatie) opgenomen wordt en de confrontatie met de vakbonden eenmaal aangegaan is (zie ook de tekst van K Fotia op de site van de ASB), dan is er geen weg terug. Het enige vooruitzicht dat dan nog overblijft is die van de vernietiging van het huidige systeem – inclusief de burgerlijke staat – en de ontwikkeling van een beweging die gaat in de richting van een alternatieve (socialistische, anarchistische of communistische). Hierbij is het geen oplossing voor de muziek uit te lopen of een van te voren bepaald schema op een eventuele strijdbeweging te plakken. Belangrijker dan acties te voeren vóór, is het strijd te voeren tesamen mét andere delen van de klasse, die ook getroffen worden en waar studenten, zonder enig vooruitzicht op een fatsoenlijke baan voor een steeds groter deel ook (gaan) behoren.
In het blad Wereldrevolutie 124 is de beweging onder de studenten van de winter 2010 voorjaar 2011oprecht begroet. Maar er werd ook aandacht gevraagd voor het gegeven dat “Naar de toekomst toe is het echter belangrijk dat het universitaire en hogeschoolse kader wordt overstegen en (de studenten) zich gaan beschouwen als deel van één en dezelfde arbeidersklasse. Dat ze jongeren zijn die nu nog studeren, maar straks zullen gaan werken, dat ze niet alleen nu al, in allerlei bijbaantjes, maar zeker in de toekomst hun arbeidskracht zullen moeten verkopen om hun inkomen te verzekeren” In die zin zullen ze zich in de toekomst in steeds grotere mate, zowel als werkenden of als werklozen of precairen bij de massa van de arbeiders gaan vervoegen.
Niet te vergeten: mijn felicitaties met het slagen van je (jullie) afstudeeropdracht. Met mag duidelijk zijn dat ik als mens, als medestrijder, als iemand die net zozeer in de hoek zit waar de klappen vallen, me betrokken voel met het lot dat jullie en vele van jullie medestudenten en leeftijdsgenoten in deze periode treft.
Kameraadschappelijke groeten,
arjan
Wie o wie wilt/kan mij helpen met mijn scriptie hbo communicatie tegen een mooie vergoeding?
Alvast bedankt!
Hi Merel en Sander,
Dankjewel voor het delen van jullie verhaal, heel herkenbaar! Ik ben net in juni afgestudeerd en heb ook veel moeite met het solliciteren en het zoeken naar een baan. Toch kwam ik tijdens mijn urenlange internet sessies ook veel inspirerende initiatieven voor net afgestudeerden tegen. Ik besloot deze informatie te bundelen op de site ‘Afgestudeerd En Dan?’ om afgestudeerden ook de mogelijkheden na het afstuderen te laten zien: http://afgestudeerdendan.nl/ Misschien doen jullie nog inspiratie op!
Liefs,
Anouk