Onderwerpen: niks mis mee. Organisatie: een geoliede machine. Sprekers: een kwestie van smaak. Het congres “A Struggle for Peace” dat SIB (Utrechtse Studentenvereniging voor Internationale Betrekkingen) eens in de vier jaar organiseert, deze keer op zaterdag 8 februari.

Gezien het gigantische programma met tientallen sprekers moet het een enorme voorbereiding kosten. De onderwerpen die op het programma staan zijn ook niet mis; democratie, mensenhandel, migratie, Wikileaks, de financiële sector en het kapitalisme zelve.

Sprekers: kwestie van smaak

Natuurlijk verwachten we van SIB geen Vijfde Internationale. SIB is een brede vereniging die belangrijke politieke onderwerpen op een vaak toegankelijke manier probeert te brengen. En qua bereik doet SIB het goed; hun evenementen zijn goed bezocht en hun tweejaarlijkse congres is razend populair.

Of de sprekers die SIB uitnodigt voor hun congres de beste sprekers zijn voor de gekozen onderwerpen, zou je je kunnen afvragen natuurlijk (zie het programma). De altijd scherpe Keynesiaanse econoom Ewald Engelen is van de partij met zijn ongetwijfeld felle kritiek op de financiële sector. De documentaire Four Horsemen wordt getoond, waarin radicale anti-kapitalisten aan het woord komen. Verder zijn er een hoop sprekers van grote NGO’s en politieke partijen als Groenlinks (zoals Marije Conrelissen) en PvdA (zoals Lilianne Ploumen) en bekende wetenschappers (Maarten van Rossum) om te spreken over stijgende ongelijkheid in Europa of internationale wereldhandel en armoede, en democratie. Grote onderwerpen, grote sprekers.

Het is ongetwijfeld een enorm informatief congres over de hedendaagse problemen in de wereld. Maar in de mate waarin dit congres over oplossingen gaat; nee, het zijn meestal niet de meest ‘radicale’ stemmen die aan het woord komen.

Zie bijvoorbeeld de sprekers van een sessie over een van de grootste vragen op het congres getiteld “Kapitalisme: hoe nu verder?”: Age Bakker, voormalig Nederlands bewindvoerder bij het IMF en oud-onderdirecteur bij De Nederlandsche Bank en Jasper Blom, per 1 juni 2013 benoemd als nieuwe directeur van Bureau de Helling, het wetenschappelijk bureau van GroenLinks, daarvoor werkzaam bij onder andere het Ministerie van Financien en de Europese Centrale Bank. Wellicht was het idee van SIB om ‘twee kanten’ te horen: de ‘kapitalistische’ IMF/DNB versus de ‘linkse’ Groenlinks. Maar, hoewel Blom ongetwijfeld de noodzaak van financiële regulatie zal verkondigen, zal een radicalere kritiek op het kapitalisme vermoedelijk ontbreken in deze discussie (tenzij het publiek dit forceert).

Is dat erg? Dat is een kwestie van smaak, een kwestie van verbeeldingskracht. Ben je er diep van overtuigd dat de koers van de menselijke beschaving slechts marginaal is bij te sturen, dan zijn het IMF/DNB versus Groenlinks inderdaad de grootste extremen in een debat over kapitalisme. Heb je een grotere verbeeldingskracht en ben je ervan overtuigd dat er een radicalere koerswijziging nodig en mogelijk is, dan zul je ongetwijfeld tekort komen op dit debat, althans, zodra het over oplossingen gaat.

Bovendien: gezien in steeds meer landen, inclusief Westerse landen, het geloof in de markteconomie zelve afbrokkelt in de afgelopen crisisjaren (Pew, 2012) is er waarschijnlijk onder veel mensen een behoefte aan een fundamentele discussie over het kapitalisme en de markteconomie, met radicalere standpunten dan die van Groenlinks. Of die discussies plaats zullen vinden op dit congres, is nog maar de vraag.

Wat je natuurlijk niet zou moeten beletten om dit congres alsnog te bezoeken (voor 10 euro) om, waar nodig, die fundamentelere discussies alsnog te forceren vanuit het publiek en ‘radicalere’ standpunten in te brengen. Gezien Kritische Studenten Utrecht persoonlijk een uitnodiging ontving vanuit de organisatie, en ze onze standpunten wel kennen, gaan we ervan uit dat hier de ruimte voor is.