Alexander Beunder, 19 mei 2012.
(Ook te vinden op Joop.nl)

Het is goed voer voor de media; de strubbelingen in de nationale politiek rond het ‘lente akkoord’. Maar de activisten van ‘Blockupy Frankfurt’ wijzen er terecht op dat de oorzaak – en mogelijke oplossing – van het ‘afbraakbeleid’ voor een groot deel bij onze Europese instituties ligt.Deze dagen voeren duizenden activisten in Frankfurt actie rond de Europese Centrale Bank om te protesteren tegen het crisis-beleid van de EU. Mensen uit de occupy-beweging, buitenparlementair links en boze burgers vanuit Duitsland tot Griekenland proberen de ECB voor een dag te blokkeren uit woede tegen de strenge bezuinigingseisen van ‘de trojka’ (de Europese Commissie, De Europese Centrale Bank en het IMF), die inmiddels niet alleen maar aan Griekenland worden opgelegd.Ondertussen is het moddergooien in de nationale politieke arena begonnen nu er een nieuw akkoord ligt over Nederlandse bezuinigingen – het ‘lenteakkoord’ – en schrijft de media erop los. Maar nieuws moet wel sexy blijven: Arie Slob twittert dat hij weinig geslapen heeft, Sap is op weg naar huis na een borrel met Ineke van Gent, Jongerius spreekt van een sloophamer en zegt dat werkgevers ontzien worden.

Over de relatie tussen onze begrotingspolitiek en de Europese Unie verschijnen niet al te veel berichten, laat staan over de protesten in Frankfurt. Nieuws moet wel sexy blijven, en de Europese Unie is voor veel mensen (van mijn generatie in ieder geval) vooral een neutrale groep bureaucraten die af en toe boetes uitdeelt aan Microsoft om de marktwerking te beschermen. De Europese Centrale Bank; een groep muntentellers die erop let dat het er niet te veel zijn.

In de financiele wereld zijn ze (ik krijg het bijna m’n toetsenbord niet uit) wat realistischer. Daar werd al vroeg voorzien dat de euro gigantische politieke gevolgen zou hebben: “of de euro ondermijnt de verzorgingsstaat, of Europa’s verzorgingsstaat ondermijnt de euro”, schreef Lee R. Thomas in 2000 (vrij vertaald). Als portfolio manager van ‘s werelds grootste obligatie investeerder PIMCO raadde hij ‘smart money’ aan op de euro te wedden.

Voor wie nog steeds denkt dat ons nationaal fiscaal beleid en het huidige ‘lente akkoord’ vooral een nationale kwestie is, ga terug naar het jaar 1997. Ik las als tienjarige de krant nog niet, maar in dat jaar voorspelde een groep van zeventig Nederlandse economen al de gevolgen van de Europese Monetaire Unie. Ze publiceerden hun gezamenlijke brief
in de Volkskrant: “[I]n het niet ondenkbeeldige geval dat Europa de komende jaren opnieuw met een recessie te kampen zal hebben, brengen de rigide ‘Dublin-eisen’ Europa nog verder in een neerwaartse spiraal van bezuinigingen en oplopende werkloosheid”.

Ook in 1999 las ik de krant nog niet, en zeker niet in het Duits, dus had ik de volgende belangrijke les over de werking van Europese democratie even gemist. Jean Claude Juncker, voorzitter van de Eurogroep, schreef in december van dat jaar in Der Spiegel: “We beslissen wat, stellen het voor aan de maatschappij en wachten af wat er gebeurt. Zolang er dan geen groot protest is en geen opstand uitbreekt, omdat de meeste mensen niet begrijpen wat er is besloten, dan gaan we verder – stapje voor stapje, tot er geen weg meer terug is.”

Misschien waren we er inmiddels allemaal van overtuigd dat de EU te complex is om te begrijpen, te complex om het volk democratisch over mee te laten stemmen en te complex om nog terug te draaien of een andere richting in te trekken. Gelukkig is momenteel in Frankfurt de opstand gaande.