‘Per saldo stromen er ieder jaar miljarden dollars meer van ontwikkelingslanden naar rijke landen dan omgekeerd’, constateert Kapoor. ‘Dat is de omgekeerde wereld en het wordt tijd dat aan die onrechtvaardigheid een einde wordt gemaakt.’ – Oikos 2008, De Omgekeerde Wereld

En toch kloppen we ons bij elke daad van liefdadigheid richting ‘ontwikkelingslanden’ op de borst. Zo ook bij de afgelopen tijdens de Utrechtse Ragweek (9 – 13 mei), een week waarin studenten via allerlei activiteiten geld ophalen voor het goede doel. Interessant aan dit initiatief is dat de organisatie zegt studenten te willen laten nadenken “over hun bevoorrechte positie”, maar geen enkele activiteit leek te plannen die direct ingaat op de vraag waarom sommigen bevoorrecht zijn, en anderen minderbedeeld. Natuurlijk, liefdadigheid is schitterend, maar enigszins hypocriet als deze vraag achterwege blijft.

Belastingontduiking, kapitaalvlucht, dividenden, schuldafbetalingen; allerlei mechanismen waarmee ontwikkelingslanden het Westen financieren. Het schijnt dat deze geldstromen veel groter zijn dan de Westerse liefdadigheid richting ontwikkelingslanden, aldus Sony Kapoor. Waarom gebeurt dit? Wie verdient hieraan? Is het op te lossen? Hoe zijn wij in het Westen hieraan medeplichtig? Zijn dit niet de vragen die we moeten stellen, bij elke euro die we aan de Batang Pinangga stichting doneren?

Nee, dat maakt deze Westerse liefdadigheid niet per definitie kwaadaardig. Of, zoals Zizek zegt: “I’m not against charity — my God! In the abstract sense, of course, it’s better than nothing. But let’s be aware that there is an element of hypocrisy there.”* Wat apart is, is dat maar zelden de vraag wordt behandeld waarom de minderbedeelden liefdadigheid nodig lijken te hebben. Wat apart is, is dat zelfs degenen die zich vaak met liefdadigheid bezig houden deze vraag niet meer publiekelijk (durven te) stellen. Het is alsof die vraag taboe is, al tijden. De Braziliaanse bisschip Dom Hélder Pessoa Câmara zei al:”When I give food to the poor, they call me a saint. When I ask why are they poor, they call me a Communist.”

http://www.youtube.com/watch?v=hpAMbpQ8J7g
*In this short RSA Animate, renowned philosopher Slavoj Zizek investigates the surprising ethical implications of charitable giving: in YouTube; “First as Tragedy, Then as Farce”