De wilde staking (staking zonder de vakbond) van voornamelijk de ZZP’ers bij PostNL heeft Nederland verrast, met name de bazen bij PostNL. Zij hadden verwacht dat het neoliberale project van ZZP-schap een einde zou maken aan de onderlinge eenheid van werknemers. Niets is minder waar, zo laten de bezorgers bij PostNL zien.

Verdeel en heers is altijd een van de beste tactieken geweest om de werknemers zwakker te maken in de strijd voor hun eigen belangen tegenover de belangen van de werkgever. Verschillende methodes werden en worden toegepast: onderscheid maken op basis van afkomst, man-vrouw dichotomie, et cetera. Deze tactieken werkten en werken nog steeds goed, maar zijn duidelijk niet voldoende (denk aan de staking door schoonmakers, of de acties in de zorg).

Men (de werkgevers en de politici) hoopte dus om een manier te vinden om werknemers onderling verder van elkaar te scheiden en daarbij ook nog eens kosten te besparen. Zo kwam het idee om Zelfstandigen Zonder Personeel (lees Zelfstandigen Zonder Poen/Pensioen) als concept te introduceren. “Wat zijn hier nou de voordelen van?”, vraag je? Allereerst; mensen die op ZZP basis werken in principe op basis van opdrachten. Dit betekent dat ze uitbetaald worden voor elke opdracht die ze krijgen en niet als er geen werk is, want het zijn nota bene éénmansbedrijfjes, toch?

Verder hoef je ook geen extra premies voor ze te betalen of uit te betalen als ze ziek zijn, waardoor een hoop kosten hiermee worden bespaard. Wat misschien nog belangrijker is, is dat je de illusie creëert bij deze mensen (al 772.000 in Nederland volgens CBS) dat zij een eigen onderneming zijn en dus geen bazen hebben en alles zelf kunnen bepalen; het hoogste ideaal in onze maatschappij. Zelf een baas worden in een onderneming, rijk en machtig zijn. Daarnaast kunnen ze zelf bepalen wanneer en hoeveel ze werken, wat in praktijk volstrekte onzin is, omdat deze mensen juist extra hard moeten werken in tegenstelling tot gewone werknemers, daar zij allerlei zekerheden missen.

Maar misschien wel het belangrijkste gevolg van dit neoliberale project is de onderlinge competitie in de arbeidsmarkt. Deze is er altijd geweest, maar een ZZP’er die nota bene een onderneming is (en ondernemers horen te concurreren, want dat zit in de aard van de mens?!?!?!) moet met andere ZZP’ers de competitie aangaan voor dezelfde opdrachten in de sector waar hij of zij werkt. Dus ook bij PostNL, waar men letterlijk te horen krijgt dat men op kan rotten als men niet tevreden is, want een andere onderneming (ZZP’er) staat klaar om zijn of haar opdrachten over te nemen.

Deze onderlinge competitie zorgt ervoor dat je het gevoel van gedeelde belangen (bewustzijn dat je gezamenlijk in de shit zit en jouw belangen tegenover die van de bazen staan) sterk kan ondermijnen. Hierdoor, zo gaat de redenering, zullen ZZP’ers zich minder snel organiseren om voor hun belangen op te komen, omdat ze elkaar als concurrenten zien en niet als bondgenoten in strijd. Kortom; ZZP’ers zijn goedkoop, flexibel, bereid om veel te verduren en onderling competitief. Wat wil je nog meer als kapitalist!

Laat dat nou precies datgene zijn wat de stakers bij PostNL ondermijnden. De aanleiding tot deze spontane wilde staking was de contractherziening die zou leiden tot 20 á 30% lagere vergoedingen per stop voor elke ZZP’er. De ZZPers merken terecht dat dit een trend is waarbij steeds langer voor steeds minder geld gewerkt moet worden. Daarom kwamen ze in actie en legden zij het werk neer.

Tweehonderd medewerkers besloten in staking te gaan. Afgelopen dinsdag legden de chauffeurs van PostNL in Amsterdam-West het werk neer en moedigden zij collega’s om zich aan te sluiten. Beetje bij beetje breidde de actie zich uit; momenteel zijn er ongeveer 100.000 pakketten die niet zijn bezorgd. Je kunt je voorstellen dat de druk op de bazen van PostNL stijgt.

Het schofterige gedrag van de PostNL directie is al begonnen. Men heeft besloten om massaal stakingsbrekers (werknemers die in plaats van de stakers komen werken en daarmee de staking ondermijnen en de positie van stakers alleen maar verzwakken) te recruteren. Ook studenten worden gevraagd om met spoed te komen werken (zie NOS).

Celil, één van de gekozen woordvoerders van de stakers, legde het allemaal in volgende bewoordingen uit: “Ik ben blij dat jullie er allemaal zijn. PostNL is altijd van plan geweest om ons tegen elkaar uit te spelen, daarom moeten we bij elkaar blijven, dan kunnen ze ons niets maken. Ze behandelden ons als ongedierte. Procesleiders lachten ons achter onze rug om uit als ze ons als een kudde ezels de wijk in stuurden met twee keer zoveel stops als vaste medewerkers. Als je hun voorwaarden niet accepteerde mocht je oprotten, zoals ze bij onze broeder Danny hebben gedaan. 

Maar nu is het afgelopen met de slavernij! Iedereen denkt hier ondernemer te zijn, maar welke ondernemer laat voor hem bepalen wat voor kleding hij of zij moet dragen en welke bus hij of zij moet kopen? Jullie mogen niet eens jullie eigen logo op jullie bussen plakken! Wij zijn al gek genoeg om voor de kleding te betalen die we verplicht moeten dragen en waar PostNL nog winst op maakt ook! Als zij alles bepalen, laat ze ons dan in vaste dienst nemen en onze bussen overkopen! 

Ik ben bereid mezelf op te offeren voor iedere subcontractor door de hele Benelux, jullie pijn is mijn pijn. Het is klaar. PostNL zal proberen jullie bang te maken zoals gisteravond, ze proberen iedereen apart te bellen. Trap niet in hun spelletjes, want ze zijn niet te vertrouwen en dat hoef ik jullie niet te bewijzen, want dat hebben jullie de afgelopen jaren zelf gemerkt. Als ze met ons door willen moeten ze ons allemaal tegelijk overtuigen. Wij zijn voortaan geen concurrenten, wij zijn partners en partners naaien elkaar niet!” (Bron: socialisme.nu)

De stakingen zijn georganiseerd door de bezorgers zelf en dat is iets wat al een lange tijd niet meer is voorgekomen. Meestal spelen de vakbonden een rol in de stakingen, maar dit keer stelden de werknemers eisen buiten de vakbond om en kwamen in actie. En terecht! De vakbonden bevinden zich te lang in een slaaptoestand, waarbij ze veel flexwerkers en ZZP’ers überhaupt zijn vergeten in hun organisatie.

Hoewel de vakbonden zich er nu wel mee hebben bemoeid, wat niet per sé problematisch hoeft te zijn, moeten de PostNL bezorgers de regie niet uit handen geven aan de polderaars in dit land die erg gewend zijn om in achterkamertjes akkoorden te sluiten. Zij zouden naast de vakbonden onafhankelijke comités moeten opzetten in alle steden waar gestaakt wordt en doorgaan met de acties om op deze wijze de druk op de onderhandelingstafel te houden. Mocht het resultaat dat de vakbonden binnenhalen niet zijn, kunnen ze zo doorgaan met actievoeren. Zij zouden niet snel in de geliefde bewoordingen van vakbondsbureacraten moeten trappen: “We moeten wel realistisch blijven”. Werkend Nederland moet inderdaad realistisch blijven en het onmogelijke eisen, want niets is onmogelijk; ook niet een alternatief voor het kapitalisme in zijn geheel.

KSU steunt de stakers en is tegen elke vorm van het breken van stakingen. Wij roepen onze medestudenten op solidair te zijn met de wilde staking en de stakers geen mes in de rug te steken door hun werk over te nemen.