"Bankers looting the Treasuries" (Debtonation.org)
(1) De stock market crash. 2011, het zou nog wel het jaar van de aandeelhouder worden, maar de beurscrash toont dat financiele markten inmiddels wel beter weten. De beurs toont weinig anders dan het vertrouwen van aandeel- en obligatiehouders in toekomstige winsten. Waarom daalt dit? In vrijwel elk bericht hierover wordt de Europese ‘schuldencrisis’ genoemd die ontstaat uit de angst van obligatiehouders dat landen hun schulden niet kunnen betalen; een angst die het grootst is rond landen als Griekenland, Portugal of Spanje want dit zijn zwakke economieën met hoge werkloosheidscijfers en daardoor veel uitgaven aan uitkeringen en dalende belastinginkomsten. Geen wonder dat obligatiehouders vrezen dat ze hun externe schulden niet gaan betalen. Hier wordt wel een oplossing voor bedacht vanuit de EU, maar die lijkt niet zo effectief. Dit is een overdreven neoliberaal antwoord (een plunderend bezuinigingsbeleid op lonen en sociale voorzieningen om staatsschulden af te betalen) die mogelijk juist de schuldencrisis verergert en daarmee de paniek op de financiele markten. Hoe kan dit? Twee redenen. Ten eerste omdat de EU vanuit een bijna extremistisch liberale overtuiging weigert naar alternatieve oplossingen voor de schuldenberg te zoeken (zoals belastingverhogingen of renteverlagingen) en krampachtig vasthoudt aan moeilijk door te voeren (want politiek gevoelige) bezuinigingsplannen. Een logisch gevolg; financiële markten zien geen korte termijn oplossing in zicht, raken in paniek en vrezen alsnog een verlies op overheidsobligaties. Er hoeft maar dit of dat te gebeuren (zoals wanneer de Europese Centrale Bank aankondigt Italië en Spanje niet bij te springen, om deze landen te dwingen te bezuinigen) en de stemming kan omslaan. Ten tweede omdat obligatiehouders, net als gewone aandeelhouders, ook afhankelijk zijn van de echte economie en de groei daarvan. Geen groei, of zelfs krimp, betekent meer werkloosheid, minder belastinginkomsten voor de overheid, meer uitkeringen te betalen en dus minder middelen om obligatiehouders tegemoet te komen. En, hoewel lonen verlagen en sociale voorzieningen afbreken een lucratief spel mag lijken voor plunderende liberale politici, bedreigt dit nou juist de economische groei wat voor obligatiehouders een risico op verlies betekent. Bovendien dreigen naast belastinginkomsten ook winsten hierdoor te dalen, waardoor ook aandeelhouders niet veilig zijn (voetnoot 1). Zowel de EU als de VS voeren momenteel zo’n zelfdestructief bezuinigingsbeleid wat hun waarschijnlijk een nieuwe recessie injaagt. Het feit dat de VS kort geleden aankondigde hun staatsschuld belangrijker te vinden dan economisch herstel en banengroei, zou dus wel eens voor zowel obligatie- als aandeelhouders reden kunnen zijn geweest voor paniek.
2) Engeland relt en plundert, en niet direct vanwege voetbal of onderwijsbezuinigingen. Dit keer geen hooligans of studenten, maar vooral de jongeren uit de periferie van de stad, de onderklasse (waaronder natuurlijk ook hooligans en studenten). Simpel: gooi samen een mix van armoede, werkloosheid, verveling en criminaliteit (alledrie verergerd door een bezuinigingsbeleid), politierepressie, een vanuit de maatschappij aangemoedigd consumentisme en een verdwenen klassebewustzijn, en gooi daarbovenop een media-apparaat dat liever koninklijke bruiloften verslaat dan woorden vuil te maken over echte problemen van echte mensen en vreedzame protesten daartegen (voetnoot 2). Laat dan een politieagent een zwarte jongeman doodschieten zonder een goede uitleg. Voilá.
Zekerheden hangen aan zijden draadjes, werelden staan op springen en er hoeft maar dit of dat te gebeuren en de stemming slaat om – op de beurzen of op de Engelse straten. Het zijn twee totaal verschillende werelden en het is natuurlijk te makkelijk om van alle problemen ‘het neoliberalisme’ volledig de schuld te geven. Maar relaties ontkennen is nog onzinniger. We kunnen in beide gevallen alleen speculeren over de exacte oorzaken, maar niemand leeft in een vacuüm en iedereen leeft in feite in hetzelfde neoliberale huis, met hetzelfde instortingsgevaar. Alleen komt bij de een de brandweer iets sneller aan dan bij de ander.
In Londen besloten buurtbewoners zelf massaal de boel op te gaan vegen na de rellen. Wat blijkt; de grootste problemen in de wereld worden meestal door je buren opgelost, niet door autoriteiten. Die zijn even met andere problemen bezig, en niet die van jou en je buren.
_____________________________
Voetnoten
(1) Econoom Weisbrot merkte op dat zowel de VS als de EU qua BNP sinds de economische crisis van 2008 hun pre-recessie niveaus nog niet eens hersteld hebben, terwijl China met 40 procent gegroeid is in dezelfde 3,5 jaar, want “they got their basic macroeconomic policy right”. Een mogelijke theorie hierachter (sorry, enigszins economisch): het komt erop neer dat bezuinigingen in het Westen de (besteedbare) lonen verlagen, en wanneer dat gebeurt daalt volgens econoom Robin Hahnel consumptie en economische groei waardoor kapitaal ongebruikt stilstaat wat aandeelhouders een hoop geld (en gemiste omzet) kost wat winsten verlaagt. Zie Hahnels downloadbare boek “ABC’s of Political Economy“, p.225 t/m 241, en vooral de conclusie op 241:
[Our political economy model explains] explains how capitalists can “foul their own nest,” so to speak, when their bargaining power increases over workers. The 1980s and 1990s were marked by a dramatic increase in capitalist bargaining power in the developed economies for a number of reasons. We also witnessed a failure of real wages to keep pace with labor productivity increases, and lower economic growth rates than during the “golden era of capitalism” from 1950 through the mid-1970s. Obviously stagnant real wages and low economic growth rates are bad for workers and future generations. But our model points out that the “neoliberal economy” of the 1980s and 1990s was not even necessarily best for capitalists. Our model predicts that low levels of capacity utilization, which have also been characteristic of the neoliberal period, tend to lower profit rates for capitalists as well. As capitalists became ever more powerful and pushed real wages farther and farther below labor productivity, stagnant demand and idle capacity may well have created a negative sum game in which capitalists’ profits were lower than they might otherwise have been.
(2) Uit Laurie Penny’s opiniestuk over de riots:
In one NBC report, a young man in Tottenham was asked if rioting really achieved anything:
“Yes,” said the young man. “You wouldn’t be talking to me now if we didn’t riot, would you?
Two months ago we marched to Scotland Yard, more than 2,000 of us, all blacks, and it was peaceful and calm and you know what? Not a word in the press. Last night, a bit of rioting and looting and look around you.”
Een verklaring van de Anarcho-Syndicalistische Vakbond North London Solidarity Federation
Terwijl de media de schuld geven aan de “anarchie” voor het geweld dat zich in Londen en in Engeland ontwikkelt, vond de North London Solidarity Federation dat een reactie van een anarchistische organisatie die actief is in de hoofdstad wel gewenst zou zijn.
In de afgelopen dagen hebben rellen in delen van Londen aanzienlijke schade toegebracht aan winkelpuien, huizen en auto’s. Van links horen we de altijd herhaalde bewering dat dit komt door de armoede. Van rechts dat de gangsters en anti-sociale elementen van de tragedie profiteren. Allebei waar. Bezien we de afgelopen dagen dan zijn de plunderingen en rellen een ingewikkeld verschijnsel waarin veel stromingen voorkomen.
Het is geen toeval dat de rellen nu gebeuren, nu het ondersteuningsnetwerk voor de minderbedeelden in Groot-Brittannië weggesloopt is en men de mensen nu in de afgrond laat vatten, en bij dat vallen in elkaar laat slaan door de knuppels van de Metropolitan Police. Maar dat mag geen excuus zijn voor het in brand steken van huizen, het terroriseren van werkende mensen. Wie zoiets heeft gedaan verdient geen bijval.
De woede van de voorsteden is wat het is, afschuwelijk en onbeheerst. Maar niet onvoorspelbaar. Groot-
Brittannië heeft zijn sociale problemen al tientallen jaren verborgen gehouden, en met een gewelddadig cordon van gewapende mannen afgegrendeld. Opgroeien in de voorsteden betekent vaak dat je er nooit meer uit komt, tenzij achterin een politiebusje. In de jaren 1980, hebben dezelfde problemen geleid tot Toxteth. In de jaren ’90, hebben ze mede de Poll Tax rellen veroorzaakt. En nu krijgen we ze alweer – omdat de problemen er niet alleen nog steeds zijn, ze worden nog erger.
Overal in het Verenigd Koninkrijk maken politie-intimidatie en geweld deel uit van het dagelijks leven in de voorsteden. Uitkeringsstelsels, waarvan je nauwelijks kunt leven, zijn gekort of afgeschaft. In Hackney hebben de opvangwerkers die van de voorsteden afkomstig waren en de jongelui kenden, en hun problemen konden delen, te horen gekregen dat ze niet meer zullen worden betaald. De huur gaat omhoog en door de staat gesponsorde banen die gebruikt worden om geld in de wijk te brengen, worden wegbezuinigd om zogenaamd plaats te maken voor onbetaalde “vrijwilligers”. Mensen die altijd al zeer weinig hebben gekregen, hebben nu niets. Niets te verliezen.
En de eigen rol van de media in dit alles mag niet worden verwaarloosd. Men mag dan veel beweren over het “vreedzame protest” dat aan de gebeurtenissen in Tottenham was voorafgegaan, de media zouden dat verhaal gewoon niet hebben gepubliceerd als alles wat er gebeurde slechts een wake voor een politiebureau zou zijn geweest. Want politiegeweld en protesten daartegen gebeuren voortdurend. Pas wanneer de andere kant reageert met geweld (op legitieme doelen of niet) vinden de media het nodig om daar iets mee te doen.
Dan moet je dus niet schrikken als er mensen, die leven van armoede en geweld, eindelijk tot de oorlog zijn overgegaan. Je moet ook niet schrikken als mensen plasma-tv’s gaan plunderen waarmee je een paar maanden huur kunt betalen en boeken op de planken laten die ze niet kunnen verkopen. Voor veel mensen is dit de enige vorm van economische herverdeling die ze in de komende jaren zullen krijgen als hun vruchteloze zoektocht naar een baan zo blijft doorgaan.
Veel ophef is er gemaakt van het feit dat de relschoppers “hun eigen wijken” aanvielen. Maar rellen vinden niet plaats binnen een sociaal vacuüm. Rellen in de jaren tachtig hadden de neiging om op een meer gerichte manier te worden gevoerd; je pakte geen onschuldige mensen en concentreerde je op doelen, die meer de onderdrukking van de klasse en etnische afkomst symboliseerden: politie, politiebureaus, en winkels. Wat is er sinds de jaren tachtig gebeurd? De elkaar opvolgende regeringen hebben veel moeite gedaan om elke vorm van solidariteits- en identiteitsbesef van de arbeidersklasse te vernietigen. Is het dan enigszins te verwonderen dat deze relschoppers zich tegen andere mensen van onze klasse keren?
De Solidarity Federation is gebaseerd op verzet door strijd op de werkplek. We doen niet mee aan plunderingen, maar in tegenstelling tot de reflexmatige commentatoren van rechts of zelfs de sympathieke-maar-afkeurende van links, zullen we mensen,, die we niet kennen, noch veroordelen noch goedpraten wanneer ze wat van de rijkdommen terugpakken, die hun heel hun leven was ontzegd.
Maar als revolutionairen kunnen we geen aanvallen op de werkende mensen, dus op onschuldigen goedpraten. Het afbranden van winkels met woningen erboven, van het vervoer voor mensen naar hun werk, straatroof en dergelijke zijn een aanval op onszelf en daartegen moeten we ons even sterk verzetten als tegen elke andere maatregel van de bezuinigingspolitiek van de regering, tegen prijsopdrijvende huisbazen, tegen bazen die arbeiders willen bestelen. Vanavond en voor zo lang als het duurt, horen de mensen met elkaar te verbinden om zich te verdedigen als dergelijk geweld onze huizen en wijken bedreigt.
Wij geloven dat de rechtvaardige woede van de relschoppers veel krachtiger kan zijn als het gericht is op een collectieve en democratische manier en niet probeert van andere arbeiders slachtoffers te maken, maar om een wereld te bevrijden van de uitbuiting en ongelijkheid die samengaan met het kapitalisme.
North London Solidarity Federation