De eerste plannen van de Bezuinigingscommissie Hoger Onderwijs zijn uitgelekt. In die plannen wordt de basisbeurs afgeschaft en leent de student dus alles wat hij nodig heeft. Het terugbetalingssysteem lijkt veel op het huidige systeem, waarin studenten met lagere draagkracht minder hoeven terug te betalen en na 20 jaar de lening wordt kwijtgescholden. Er zijn dus twee verschillen met het huidige stelsel:
1. De Belastingdienst neemt het innen van de terugbetalingen over van de IB-groep. Een puur technisch verschil.
2. De basisbeurs verdwijnt en studenten lopen noodgedwongen 3000+ euro extra per jaar in het rood.

Op papier klinkt het voorstel nog niet eens zo slecht. Een sociaal leenstelsel, lenen zoveel je nodig hebt, terugbetaling naar draagkracht. Elk rationeel mens zou daar achter moeten staan. Een investering in jezelf, zo wordt hoger onderwijs nu gepresenteerd.

Maar mensen plannen nu eenmaal niet hun leven geheel van tevoren in. We zijn mensen, niet bedrijven die kijken of een bepaalde actie winstgevend is of niet. En dat blijkt uit de cijfers. In een onderzoek van de UvA, Leengedrag van studenten in het hoger onderwijs, blijkt dat afschaffing van de basisbeurs ervoor zou zorgen dat 30% van de nieuwe studenten van studeren zou afzien. Raad eens welke 30% dat is? De minder draagkrachtigen, degenen met laag-opgeleide ouders. Om kort te gaan: degenen met de grootste leenangst en zonder een helder beeld van de voordelen van studeren. Precies die bevolkingsgroepen die werden geëmancipeerd door de basisbeurs.

Het geld voor de basisbeurs van de bakkerszoon wordt nu nog gehaald bij de notaris. En terecht. Maar als deze plannen doorgaan kan de zoon van de bakker studeren wel vergeten. En de notariszoon? Die gaat toch wel studeren, wat er ook gebeurt.

J.

================== Update 2-4-2010 ===================

Volkskrant meldt op 1 april 2010 (over de uitkomst van de overheidswerkgroepen die bezuinigingsmogelijkheden onderzochten):

Een werkgroep stelt voor dat de basisbeurs voor studenten (pdf) moet worden afgeschaft. Studenten moeten in plaats daarvan meer gaan lenen. Afschaffen van de basisbeurs levert de schatkist in 2015 zo’n 350 miljoen per jaar op. Dat loopt op tot achthonderd miljoen in 2020. In ruil zou er een ‘sociaal leenstelsel’ moeten komen, waarbij afgestudeerden niet te hoeven terugbetalen als zij te weinig verdienen.

Een andere mogelijkheid is verhoging van het collegegeld. Daarmee bespaart de staat op jaarbasis 670 miljoen euro. De werkgroep pleit verder voor een versobering van de ov-jaarkaart.

~

Nu.nl meldt op 1 april (over een LSVb-onderzoek naar de mening van studenten over de studiefinanciering):

Scholieren en mbo’ers haken massaal af als de studiefinanciering verdwijnt. 42 procent zegt in dat geval niet door te leren. Een op de vijf studenten in het hoger en universitair onderwijs zegt te stoppen met de studie als de ‘stufi’ ophoudt te bestaan.