The left cannot remain silent while the right-wing is hijacking feminism. Feminism is and will remain anti-racist.

door Ewout Lovie, via Vice

Nadat iedereen zich een hoedje was geschrokken vanwege de aanrandingen in Keulen, kwam Geert Wilders met een tweeledige oplossing: hij stelde voor om alle mannelijke vluchtelingen op te sluiten in de azc’s, en hij ging busjes verzetsspray uitdelen, zodat vrouwen zich konden verdedigen wanneer “islamitische testosteronbommen” ze kwamen verkrachten. Afgelopen zaterdag deelde hij die busjes uit in Spijkenisse. Er was ook een tegendemonstratie van een groep vrouwen, die vonden dat Wilders feminisme misbruikte voor zijn eigen racistische agenda.

De hele happening leidde uiteindelijk tot drie dingen die van belang waren. Ten eerste was er een video van een woeste man met een kind op z’n arm, die seksistische dingen brulde naar het groepje feministen. Dat was een iconisch beeld – een soort nieuwe ‘Dikke BMW’-mevrouw. De tweede relevante gebeurtenis was dat een 73-jarig omaatje Miep met haar hondje Daisy een busje verzetsspray kwam halen, maar achter het net viste, zo schreef de Volkskrant. Tegen een aanwezige PVV’er klaagde ze: “U zegt dat u pepperspray uitdeelt. En dan is het op. Dat klopt toch niet”, waarmee ze per ongeluk prachtig blootlegde dat het hele circus een zuivere publiciteitsstunt was.

Het derde belangwekkende ding was dat tien van de protesterende vrouwen werden gearresteerd. We spraken met vijf van hen af, een uur nadat de laatste van hen weer op vrije voeten was, om te horen wat er nou precies was gebeurd.

[Omdat sommigen anoniem wilden blijven zijn de antwoorden niet per persoon opgeschreven]

VICE: Wie zijn jullie?
Feministen voor verzetsspray: We studeren en geven les op de universiteit en we besloten bijeen te komen als collectief, om te protesteren tegen die publiciteitsstunt van de PVV. We zijn samengekomen als feministen, om onze zaak terug te claimen. Seksisme is niet iets dat alleen onder vluchtelingen voorkomt.

Waren jullie hiervoor ook al met de vrouwenzaak bezig?
Ja, in tegenstelling tot de PVV’ers, die de gebeurtenissen in Keulen aangrepen om zich opeens om seksisme te bekommeren. Het is niet dat vrouwenrechten ze daadwerkelijk iets kan schelen. We waren boos vanwege de hypocrisie van een rechtse politicus die opeens vrouwen gaat verdedigen – zeker aangezien de PVV een wetsvoorstel voor het bestrijden van geweld tegen vrouwen heeft verworpen. Het feit dat hij van een seksismeprobleem een vluchtelingenprobleem maakte, inspireerde ons om het daar juist van los te koppelen. We worden niet bedreigd door hen, maar juist door iemand als Wilders, die zorgt voor meer racisme en seksisme.

Hoe reageerden mensen op jullie protest?
Het was wel interessant om te zien dat het vooral mannen waren die tegen ons schreeuwden. Mannen, die opkwamen voor het recht van Wilders om vrouwen te verdedigen. Erg ingewikkeld allemaal.

Ons grootste obstakel was niet de PVV-aanhang, maar de politie. Die begon ons al vanaf het begin te intimideren, door ons te volgen en foto’s van ons te nemen. Ook pakten ze onze megafoon af.

Waarom zijn jullie uiteindelijk gearresteerd?
We zijn opgepakt voor verstoring van de openbare orde en het niet tonen van ID’s, maar wij waren de enige van wie ze de identiteit wilden weten, en bovendien was de tegenpartij net zo hard bezig met de orde verstoren, als je dat zo wil noemen.

Ze wilden duidelijk vrouwen de mond snoeren – dat was letterlijk wat er gebeurde. Ze wilden niet dat er mensen zijn die het opnemen voor de vluchtelingen, of dat vrouwen iets zeggen.

Jullie zijn toch niet gearresteerd puur omdat jullie vrouw zijn?
Het is ironische is dat we voor onszelf spraken maar dat we daar niet de ruimte voor kregen, omdat niemand daadwerkelijk geïnteresseerd was. Wilders wilde niet luisteren en liep weg, en wij werden uren in de cel gegooid. Terwijl het juist zogenaamd allemaal om vrouwenrechten ging.

Waren jullie vooral kwaad omdat hij er een racistische kwestie van maakt, of vanwege het feit dat hij zich bezighoudt met fopfeminisme?
Die dingen hebben alles met elkaar te maken: feminisme dat alleen gericht is op blanke vrouwen die zich moeten beschermen tegen vluchtelingen, is niet het type feminisme dat we ooit zouden moeten aanhangen.

Hetzelfde geldt voor zijn idee om alle mannelijke vluchtelingen op te sluiten, “zodat onze vrouwen eindelijk worden beschermd”. Dat idee mist ieder punt van geweld tegen vrouwen. Het meeste geweld vindt plaats binnen vier muren, dus alle vluchtelingen opsluiten zou dat op geen enkele manier oplossen.

Wat vinden jullie eigenlijk los van alles van zo’n spray voor vrouwen, om zich beter te kunnen verdedigen?
Daar zijn we niet voor, want je begeeft je op een glijdende schaal. Pepperspray is verboden, wapens zijn verboden. De positie van de vrouw gaat er niet structureel op vooruit als ze ineens het recht heeft om een aanrander neer te schieten. In plaats van solidariteit opbouwen en elkaar te beschermen, maak je mensen juist banger voor elkaar. Deze manier van denken is heel neoliberaal: iedereen moet maar voor zichzelf zorgen. Of het nou gaat om je geld, zorg, of om niet verkracht worden. En zo leg je de verantwoordelijkheid van seksueel geweld ook bij de vrouw.

Wij zien seksisme als een structureel probleem, dat overal aanwezig is – het is veel breder dan dat iemand je op straat aanvalt. Door alleen daarop te focussen en het in verband te brengen met vluchtelingen maak je het alleen maar erger; seksisme door blanke Nederlanders wordt ermee onder het tapijt geschoven. Door seksisme te framen als een vluchtelingenprobleem, zeg je impliciet dat je zelf vrouwen wél goed behandelt, dat je feminist bent. Je legitimeert eigenlijk het seksisme dat er al is.

Gaat het niet ver om dat zo te stellen?
Je maakt mensen in ieder geval minder argwanend. Het leidt af van praten over seksisme, en daarmee is het slecht voor de vrouwenzaak in het algemeen. Zo werkt een zondebok: als je het niet over seksisme wil hebben moet je altijd een ander aanwijzen die iets ergers heeft gedaan.

Still uit deze video

Het belangrijkste beeld van de dag was uiteindelijk die man met dat huilende kindje, die allerlei seksistische dingen naar jullie schreeuwt. Is dat niet het beste wat jullie kon overkomen, omdat het het beeld bevestigt dat alle PVV’ers seksistische bullenbakken zijn?
Als we cynische spindoktors waren zouden we zeggen: ja. Maar ik denk ook dat het heel treurig is dat we met seksisme werden geconfronteerd. Er werd geroepen dat we lelijk zijn, en dat we geneukt willen worden door vluchtelingen. Het was precies waar we altijd mee bezig zijn, maar dan extreem.

Toen PEGIDA naar Amersfoort kwam waren er ook veel vrouwen die seksueel geïntimideerd werden, met ‘daar moet een piemel in’ en zo. En dat zijn wel de mensen die het hardst roepen dat ze verontwaardigd zijn over Keulen.

Precies dat beeld werd door deze man bevestigd, terwijl ik bijvoorbeeld ook las over een bezorgd omaatje, Miep, die zo’n spray wilde.
Ik wil ook zeker de PVV-stemmer niet stereotyperen, of die schreeuwende man alleen maar afschilderen als een gore, domme seksist. Die man stemt met hart en ziel op Wilders, omdat hij bezorgd is. Wilders reageert op dingen die er worden doorgedrukt, door een neoliberale Europese overheid. Als je bezuinigt op de gezondheidszorg en publieke voorzieningen, worden mensen angstig. Seksisme en racisme zijn daar producten van. Wilders is eigenlijk de enige die daar tegenin gaat, alleen op een manier die haat zaait. Wij willen laten zien dat er ook nog een ander alternatief is.

Wat is dat alternatief?
Kritisch zijn ten opzichte van de overheid, maar zonder racistisch te zijn. De oplossing is juist solidariteit – niet het opzetten van mensen tegen elkaar.

Kunnen jullie je voorstellen dat mensen extra verontwaardigd waren over de gebeurtenissen in Keulen juist omdat er vluchtelingen bij betrokken waren? Mensen die in Europa worden opgevangen, en mensen van wie sommige mensen vrezen dat ze een andere moraal hebben?
Er is weinig bewijs van, en bovendien waren er ook blanke Duitsers bij betrokken. Wij willen juist laten zien dat het niet gaat om een ander moraal, of andere grenzen. Seksisme is overal – het is een structureel probleem. En daarom moet het ook niet gebruikt worden om mensen buiten te sluiten. Want dat is nou net waar feminisme om gaat: mensen niet uitsluiten.

De media spelen ook een rol in hoe mensen ertegenaan kijken. Ik heb bijvoorbeeld geen massaverontwaardiging gezien toen in het nieuws kwam dat er in Nederland 24 mensen per week aangifte doen van verkrachting.

Jullie zitten wel duidelijk vuistdiep in de academische wereld. Jullie brengen in een handomdraai die verzetsspray in verband met seksisme, racisme, instituties, structurele condities, de media, de crisis, het neoliberalisme.
Het ding is dat deze connecties nou eenmaal bestaan, en dat het complex is. Voor ons is het lastig, maar we leren er wel van. Mensen zouden ons moeten steunen omdat wij ook tegen de huidige gang van zaken zijn en daar onze mond over opendoen. Maar ook omdat we tegen uitsluiting zijn.

We zijn in deze geen academici maar activisten. Ik denk dat onze boodschap eenvoudig was. Dat we benadrukken dat het probleem groots en complex is, maar tegelijkertijd eenvoudige acties houden, is hoe we te werk gaan.

Was de actie een succes?
Hopelijk zien mensen door wat er is gebeurd in hoeveel hypocrisie er is: sommige vrouwen worden beschermd, anderen niet. Sommigen mogen iets zeggen, anderen niet. Er is een dubbele standaard in het feminisme van Wilders; er is een dubbele standaard in de rechtsstaat. De manier waarop wij behandeld zijn opent misschien de ogen van mensen.

Bedankt hiervoor.