Afgelopen donderdag nam een vijftal studenten uit Utrecht deel aan de bezetting van de Rijksuniversiteit Groningen (RUG). Hier een verslag van hun belevenissen.

Einde van de succesvolle bezetting

Voorbereidingen

Uit het noorden van het land ontvingen wij bericht dat boze studenten zich opmaakten voor actie. Er was reden genoeg om boos te zijn: het College van Bestuur (CvB) negeerde de mening van de Groningse studenten en drukte het Bindend Studieadvies (BSA) door in de Universiteitsraad. Zodoende werd de studenten hun recht op medezeggenschap ontzegd en werd bovendien het Groningse harmoniemodel voor medebestuur overreden. Wij besloten naar Groningen af te reizen om onze solidariteit te tonen en om een steentje bij te dragen aan de bezetting.

Onze bezettingsdag begon om kwart over zes. Een veertigtal studenten uit Groningen en andere steden was vroeg uit de veren en zat reeds gecaffeïneerd klaar om gebriefd te worden door een ervaren actievoerder die gevraagd was deze bijeenkomst te faciliteren. De opzet van de bezetting was vrij simpel: wij zouden het Bestuursgebouw blokkeren tot onze eisen zouden worden ingewilligd. Medewerkers die al aanwezig waren konden vrij het gebouw verlaten, maar zouden niet meer binnen worden gelaten. Er waren drie eisen opgesteld:

1. het terugdraaien van het BSA
2. volledig medebestuur voor studenten in de Universiteitsraad (op basis van het harmoniemodel)
3. de RUG moet weerstand bieden aan de bezuinigingen vanuit Den Haag

De hele bezettingsactie werd in twee uur tijd van begin tot eind doorgesproken, inclusief eisen en huisregels. Daarna werd door een onderhandelaar en twee perswoordvoerders gevraagd om het vertrouwen van de groep. In de resterende tijd werd een tiental basisgroepen gevormd die als taak hadden in rap tempo de negen toegangsdeuren te barricaderen. Nadat alle groepjes hun instructies hadden ontvangen werden bezettingsmaterialen (balken, touw, spanbanden, EHBO-dozen etc.) uitgedeeld. In de tussentijd werd iemand als Sinterklaas aangekleed en werd een drietal mensen in Pietenpakken gehesen. De actie was gepland voor vijf over half 9 en net op tijd werd met vol verwachting kloppende harten de mars richting Bestuursgebouw ingezet.

De Bezetting

Sinterklaas draagt steentje bij aan bezetting RUG

Rond half negen drongen de Sint en zijn Pieten al pepernoten strooiend het Bestuursgebouw binnen, waarmee ze voldoende verwarring creëerden om de andere bezetters naar binnen te laten stormen. Binnen tien minuten waren alle deuren hermetisch afgesloten. Na de Blitzkrieg – waarin de al aanwezige medewerkers het gebouw uit werden geleid, ramen werden afgeplakt voor al te opdringerige fotografen en de deuren van het gebouw werden nagelopen – kon het stof neerdalen. De voorzitter van het CvB, Sibrand Poppema, en enkele andere medewerkers besloten achter te blijven.

Er werd een vergadering gehouden met woordvoerders van alle basisgroepen, waarin praktische zaken als een rookruimte, het mediabeleid en wat onze volgende stappen zouden zijn besproken werden. De woordvoerders konden voorstellen voorleggen aan hun basis. Uiteindelijk werd besloten over te gaan op een rechtstreeks overleg met de hele groep bezetters.

Tijdens de vergadering konden we onze spandoeken hangen aan de voorgevel en het gebouw fatsoeneren. Om 11 uur werd ons eerste persbericht verstuurd met als gevolg een golf van media-aandacht. Om half 12 hoorden we enthousiaste kreten oprijzen, afkomstig van een demonstratie van de Groninger Studentenbond (GSb) en andere studentenorganisaties die niet ver van het gebouw plaatsvond. Na vruchteloze pogingen van het CvB om ons de gebarricadeerde deur te wijzen ontvingen wij toch een eerste conceptovereenkomst waarmee men dacht aan onze eisen tegemoet te kunnen komen.

De onderhandelingen met het CvB en interne besluitvorming

Hierop volgde het eerste plenaire overleg, gefaciliteerd door onze ervaren actievoerder, waarbij alle bezetters de kans kregen suggesties voor een betere overeenkomst met het CvB te doen. Hoewel er sprake leek te zijn van politieopbouw rondom het gebouw, had het CvB laten weten geen opdracht te geven tot ontruiming zolang de gesprekken voortduurden. Terwijl benadrukt werd dat er snel beslissingen gemaakt moesten worden, werd er genoeg tijd genomen om ieders mening te horen en om een lijst verbeterpunten op te stellen. Over het algemeen werd het eerste voorstel van het CvB te zwak en te vrijblijvend geformuleerd gevonden. De verbeterpunten werden samengevoegd en – op voorstel van één der Utrechters – in kleinere werkgroepen gesmeed tot formuleringen waarmee we (na een consensus bereikt te hebben in een tweede plenaire sessie) terug de onderhandelingen in konden.

Niet alleen de concrete invulling van onze eisen voor de RUG speelden een rol in deze vergadering. Er werd besloten dat het van groot belang was voor de Nederlandse maar ook de internationale studenten beweging om met deze bezetting een overwinning te behalen. Hiermee zouden we aan heel studerend Nederland kunnen bewijzen dat actie nodig is en loont, en dat een bezetting een legitieme actievorm is.

Tot vreugde van velen was rond 2 uur de controle nog volledig in handen van de bezetters. Nu gezamenlijk een voorstel was gecreëerd waar iedereen tevreden over was begon de sfeer ontspannen en gezellig te worden. Hoewel de bezetting was geïnitieerd door een harde kern die alles redelijk had uitgedacht en gepland, kwam de regie door dit democratische proces bij de groep als geheel te liggen waardoor iedereen zich des te meer met de actie identificeerde. In de tussentijd bleef schrijvende pers (camera’s bleven buiten) zich melden, werd er gebeld met kranten en radio en werden filmploegen via het raam te woord gestaan.

Een uur later bleek het CvB bereid ons op alle punten tegemoet te komen in een nieuw tegenvoorstel. Deze werd plenair voorgelegd en met wat kleine amendementen – waarin slinkse formuleringen van het bestuur als ‘zullen overleggen met’ en ‘spreken zich uit voor’ werden vervangen door ‘besluiten altijd op basis van’ en ‘stellen alles in het werk om’ – goedgekeurd.

Onze onderhandelaar is met deze kleine (maar belangrijke) aanpassingen terug naar het CvB gegaan. Niet al te lang daarna kon hij ons mededelen dat het CvB door de knieën was gegaan en al onze eisen had ingewilligd! Eensgezind en in euforische stemming werd overgegaan tot het opruimen en verlaten van het gebouw. Met nieuw gemaakte vrienden vertrokken wij naar de kroeg.

Wat is er bereikt?

Het BSA komt opnieuw ter dissusie te staan in de Uraad en wordt nu wel op basis van het Groninger harmoniemodel (consensus) overwogen. Het CvB heeft ook aangegeven de positieve aspecten van het ‘Rotterdamse BSA-model’ serieus in overweging te nemen. In dit model worden studenten die te maken krijgen met het BSA in het tweede jaar intensiever begeleid waardoor dit systeem veel beter uitpakt voor alle betrokken partijen. Ook belangrijk was de vermelding van het CvB dat de studenten niet zelf zullen opdraaien voor de kosten van deze extra begeleiding. In 2012 zal het eventueel ingevoerde BSA worden geëvalueerd en volgen aanpassingen waar nodig. In de overeenkomst werd ook de medezeggenschap van de studenten in de U-raad veiliggesteld. De besluitvorming zal voortaan altijd op basis van het harmoniemodel geschieden.

De bezetters realiseerden zich bij het maken van de eisen dat de situatie aan de RUG niet op zichzelf stond maar deel uitmaakte van een veel belangrijkere discussie op politiek gebied omtrent de bezuinigingen op het onderwijs in Nederland. Daarom was de overwinning niet compleet geweest zonder de toezegging van het CvB om zich samen met de Groningse studenten actief te verzetten: ‘Samen tegen Den Haag, schop omhoog niet omlaag’.

Het CvB beloofde als laatste geen aangifte te doen tegen de bezetters, waardoor ons de kans werd geboden als helden het gebouw te verlaten. Buiten stond een klappende en fotograferende menigte ons op te wachten. Op de voet gevolgd door een aantal politieagenten trokken wij als groep rechtstreeks naar de kroeg.
Langzaam verlieten groepjes studenten de kroeg om weer huiswaarts te keren, voorzien van een overwinningsgevoel en allen tevreden en gesterkt doordat het landelijke actienetwerk van studenten zich weer een stukje heeft uitgebreid. Wij hopen dat deze actie de studentengemeenschap in Nederland heeft laten zien dat er wel degelijk invloed is uit te oefenen op belangrijke kwesties in het onderwijs en verwachten binnenkort berichten van bezettingen in andere steden te mogen ontvangen. Hé, hé, ho ho, onderwijs dat red je zo!

Reflecties

Het democratische proces is in Nederland onder studenten nog lang niet zo vanzelfsprekend als onder andere actievoerders of buitenlandse studenten. Hoewel de bezetting tot stand is gekomen op basis van een vaststaande rolverdeling, eisen en besluitvormingsstructuur (zoals stemmen met meerderheidsbeslissingen), bleek het niet moeilijk om een paralelle collectieve besluitvormingsstructuur te initiëren waar iedereen zich in kon vinden. Tot ons genoegen hebben we met deze bezetting kunnen laten zien dat zelfs met 40 mensen effectief en naar tevredenheid kon worden overlegd over zeer complexe kwesties, met als resultaat een prachtige overeenkomst met het CvB! (zie de onderstaande links)

Meer lezen?

• NOS samenvatting
• Ublad
• Verslag van andere bezetter op Indymedia
• Foto’s van de bezetting
• Videoverslag RTV Noord
• Ondertekende overeenkomst tussen de bezetters en het CvB